Back Варшава Abkhazian Warsawa ACE Варшавэ ADY Warskou Afrikaans Warschau ALS ዋርሶው Amharic Varsovia AN Warsaw ANG وارسو Arabic ܘܐܪܣܘ ARC
| miasto na prawach powiatu | |||||
 Na fotografiach (zgodnie z ruchem wskazówek zegara): ul. Emilii Plater nocą, bazylika św. Krzyża, Stadion Narodowy, Pałac Kazimierzowski, Teatr Wielki i plac Zamkowy | |||||
| |||||
| Dewiza: Semper invicta (Zawsze niezwyciężona) | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Aglomeracja | |||||
| Data założenia | |||||
| Prawa miejskie |
przed 1300 | ||||
| Prezydent | |||||
| Powierzchnia |
517,2[1] km² | ||||
| Wysokość |
78–121 m n.p.m. | ||||
| Populacja (30.06.2024) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
22 | ||||
| Kod pocztowy |
od 00-xxx do 04-xxx oraz 05-075 i 05-077 | ||||
| Tablice rejestracyjne | |||||
Plan miasta
| |||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
 52°13′56″N 21°00′30″E/52,232222 21,008333
| |||||
| TERC (TERYT) |
1465011 | ||||
| SIMC |
0918123 | ||||
Urząd miejski pl. Bankowy 3/500-950 Warszawa | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Warszawa, miasto stołeczne Warszawa[3] (m.st. Warszawa)[4] – stolica Polski[5] i województwa mazowieckiego[6], najludniejsze miasto w kraju i drugie (po Gdańsku) pod względem powierzchni[1], położone w jego centralnej części[7], na Nizinie Środkowomazowieckiej, na Mazowszu, nad Wisłą.
Warszawa uzyskała prawa miejskie przed 1300 r.[8] W 1526 r. włączona do Korony Królestwa Polskiego[9]. W 1569 r. mocą unii lubelskiej została ustanowiona miejscem obrad sejmów Rzeczypospolitej Obojga Narodów[a]. Od 1573 r. odbywały się tam wolne elekcje. Po 1596 r. do Warszawy przeniesiono dwór królewski i urzędy centralne, a w 1611 r. w rozbudowanym Zamku Królewskim na stałe zamieszkał król Zygmunt III Waza. Miejsce obrad sejmików generalnych województwa mazowieckiego i sejmików ziemskich ziemi warszawskiej od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku[10]. Po rozbiorach Polski przejściowo w Królestwie Prus, a następnie stolica Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego; od odzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku – jej stolica. Doznała znacznych zniszczeń podczas II wojny światowej, kiedy to stała się areną walk powstańczych (najpierw w getcie, a później w całym mieście). Odbudowane po wojnie Stare Miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Jest jedynym polskim miastem, którego ustrój jest określony odrębną ustawą. Od 2002 r. jest gminą miejską mającą status miasta na prawach powiatu[11]. W jej skład wchodzi 18 jednostek pomocniczych – dzielnic m.st. Warszawy[12].
Warszawa jest ważnym ośrodkiem naukowym, kulturalnym, politycznym oraz gospodarczym. Tutaj znajdują się siedziby m.in. Prezydenta RP, Sejmu i Senatu, Rady Ministrów oraz Narodowego Banku Polskiego. Warszawa jest także siedzibą agencji Frontex, odpowiedzialnej za bezpieczeństwo granic zewnętrznych Unii Europejskiej, oraz Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR), agendy OBWE.
Think tank Globalization and World Cities (GaWC), badający wzajemne stosunki pomiędzy miastami świata w kontekście globalizacji, zaliczył Warszawę do kategorii Alpha- w 2000 roku[13] i Alpha w 2024 roku[14].
- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 22 lipca 2024. [dostęp 2023-08-05].
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwiePopulacjaBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817).
- ↑ Jak mówić o Warszawie. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl. [dostęp 2024-03-15].
- ↑ Art. 29 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjętej przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78, poz. 483).
- ↑ Mazowiecki urząd wojewódzki w Warszawie – Dane kontaktowe – www.gov.pl.
- ↑ Encyklopedia Warszawy 1994 ↓, s. 204.
- ↑ Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich, Warszawa 1959, s. 111.
- ↑ Encyklopedia Warszawy 1994 ↓, s. 1039.
- ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 29.
- ↑ Zob. art. 1 ust. 1 Ustawy warszawskiej.
- ↑ Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy.
- ↑ The World According to GaWC 2020. [w:] Loughborough University [on-line]. lboro.ac.uk. [dostęp 2022-05-09]. (ang.).
- ↑ The World According to GaWC 2024. [w:] Loughborough University [on-line]. lboro.ac.uk. [dostęp 2024-12-19]. (ang.).
<ref> dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>